İspanyol Gribi

İspanyol gribi, İspanyol nezlesi olarak da bilinen ve1918-1920 yılları arasında H1N1 virüsünün ölümcül bir alt türünün yol açtığı grip salgınıdır. İspanyol gribi bir buçuk yıl içerisinde yüz milyon insanın ölümüne yol açarak tarihe, insanlık tarihinin en büyük salgını olarak geçmiştir.

Adını İspanya'dan alan İspanyol gribinin ilk olarak 1917 senesinde Avusturya'da başladığı tahmin edilmektedir, ancak birçok ülkenin kamuoyundan bu salgını gizlemesi sırasında sadece İspanya bu konuyu medyada konuşmuş ve bu sebeple de hastalığın adı İspanyol gribi olarak kalmıştır. Dünyanın ilk büyük salgını olan İspanyol gribi yüzünden 1. Dünya Savaşı sırasında ölen insanların toplamından daha fazla insan yaşamını yitirmiştir. İspanyol gribinin ilk başlarda hayvanlardan insanlara bulaştığı düşünülmüştür, ancak hava yolu ile bulaştığı da kesindir. İspanyol gribine 1918 senesinde Amerika'da yakalanan yirmi milyondan fazla kişiden bir milyonu yaşamını yitirmiştir.

Diğer grip salgınlarından farklı olan İspanyol gribi, 20 ile 40 yaş arası ve sağlıklı insanların yaşamlarını yitirmelerine sebep olmuştur. Bazı kaynaklarda her şeyin 1918 yılında mart ayında Amerika'da başladığı belirtilmektedir. Yine bu kaynaklara göre bir aşçının hastalığının ardından öğle saatinde 107, iki gün içinde ise tam 522 kişi hastalanmıştır ve 48 kişi yaşamını kaybetmiştir. Bu gelişme kayıtlara ölüm nedeni zatürre olarak geçmiştir ve daha sonra hastalık hızlı bir biçimde yayılmıştır. İspanyol gribi virüsü daha sonra Avrupa'ya da yayılmış ve ölümcül ilerlemesini devam ettirmiştir.

Salgın savaş sebebiyle çok hızlı bir şekilde yayılmıştır ve yedi gün içerisinde Alcatraz adası gibi izole edilen yerler de olmak üzere birçok yer hastalık tarafından kuşatılmıştır. Bunun üzerine, 1922 senesinde San Francisco'da toplu alanlarda maske takma zorunluluğu yürürlüğe sokulmuştur. Aşıların yanı sıra maskenin de virüsün engellenmesinde çok büyük yararı olmuştur. Bunun üzerine kasım ayında virüsün etkisi azalmış ve 21 kasımda maske takma zorunluluğu kaldırılmıştır, ancak iki hafta sonra salgın tekrar artış göstermiş, halk bıkkınlıktan dolayı maske takmaya geri dönmemiştir. Daha sonraları ise hastalık atlantiği geçmiştir ve sırasıyla Fransızlar, Japonlar, Çinliler, Afrika ve Güney Amerikalılar hastalığa yakalanmıştır.

Hastalığın Belirtileri: Hastalık hiçbir neden yokken aniden gelen halsizlik, kaslarda meydana gelen aşırı ağrı, baş, sırt ve eklem ağrısı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Aşırı yüksek ateş ile zatürre gibi akciğerlerin kanlı köpük ile dolması ve hava akışının tamamen bozulması da hastalığın belirtileri arasındadır. AIDS hastalığın başlangıcından itibaren 25 yıl içinde 25 milyon insanın ölümüne sebep olurken; ispanyol gribi ilk 25 haftada 25 milyon kişiyi öldürmüş olması da hastalığın ne kadar tehlikeli olduğunun bir göstergesidir.

İspanyol virüsünün yayılması ile hayatını kaybedenler arasında dünyaca tanınan ünlü isimler de yer almaktadır. Bu kişiler arasında Max Weber, İspanya Kralı XIII. Alfonso ile Sophie Halberstadt Freud gibi isimler bulunmaktadır. Ayrıca, bütün dünyayı vuran İspanyol gribi İstanbul'da da kendini göstermiştir ve Samsun'a hareket etme hazırlıkları içinde olan Mustafa Kemal Atatürk de bu hastalığa yakalanmış, daha sonra Beşiktaş'taki evinde hastalığı atlatmıştır.